دستور قاضی برای پرینت پیامک‌ها؛ بررسی ادعای شهادت کذب در پرونده قضایی
در جریان یک پرونده قضایی، قاضی دستور پرینت پیامک‌های مرتبط را صادر کرد تا صحت ادعاهای مطرح‌شده بررسی شود. این اقدام در پی شواهدی صورت گرفت که احتمال شهادت کذب توسط یکی از شاهدان را تقویت می‌کرد. استفاده از پیامک‌ها به‌عنوان مدرک در تحقیقات قضایی، می‌تواند ابهامات موجود در پرونده را رفع کرده و حقایق را آشکار سازد. شهادت کذب به‌عنوان جرمی جدی، می‌تواند روند دادرسی را مختل کرده و به اشتباه در صدور رأی منجر شود. دستور قاضی برای پرینت پیامک گامی در جهت شفاف‌سازی و تحقق عدالت است، و بررسی پیامک‌ها می‌تواند نقش کلیدی در روشن شدن حقیقت ایفا کند.
برای درک مفهوم شهادت، باید گفت که فردی به نفع یکی از طرفین دعوا و به ضرر طرف مقابل، اطلاعاتی را دربارة وقوع یک واقعه ارائه می‌دهد. شهادت کذب به معنای ارائه گواهی نادرست در مقابل مقامات رسمی در دادگاه توسط یک شاهد یا گواه است.
ارکان تشکیل‌دهنده جرم شهادت دروغ
برای وقوع هر جرمی، سه رکن اساسی لازم است:
- رکن قانونی
برای اینکه یک رفتار به‌عنوان جرم شناخته شود، باید در قانون مجازاتی برای آن تعیین شده باشد. ماده‌قانونی که رفتار را جرم‌انگاری کرده و مجازات آن را مشخص می‌کند، به‌عنوان رکن قانونی شناخته می‌شود.
در مورد جرم شهادت دروغ، رکن قانونی مربوطه ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی است:
هر فردی که در دادگاه به مقامات رسمی شهادت نادرست بدهد، به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و یا به جزای نقدی بین یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
تبصره: مجازات ذکر شده در این ماده علاوه بر مجازاتی است که در زمینه حدود، قصاص و دیات برای شهادت دروغ مشخص شده است.
- رکن مادی
در رکن مادی، عنصر اصلی مورد بررسی، رفتار مجرمانه است. در اینجا، جرم موردنظر ما با ادای شهادت نادرست در دادگاه به مقامات رسمی تحقق می‌یابد.
شهادت نادرست باید حتماً در دادگاه، چه عمومی و چه اختصاصی، صورت گیرد؛ بنابراین، شهادت خارج از دادگاه یا در مکان‌هایی که به‌عنوان دادگاه شناخته نمی‌شوند، این جرم را محقق نمی‌کند؛ به‌عنوان‌مثال، شهادت در کلانتری.
- رکن روانی
جرم شهادت دروغ جزو جرائم عمدی محسوب می‌شود. بدین معنا که فردی که به طور نادرست شهادت می‌دهد، باید به‌عمد این کار را انجام دهد و این جرم به شکل غیرعمدی قابل‌تحقق نیست.
شروط تحقق جرم شهادت دروغ چیست؟
برای اینکه جرم شهادت دروغ محقق شود، مرتکب باید نیت انجام این عمل را داشته باشد، زیرا این جرم جزو جرائم عمدی به شمار می‌آید. شاهد در ابتدا سوگند یاد می‌کند و به شهادتی که ارائه می‌دهد و پیامدهای آن کاملاً آگاه است.
ازاین‌رو، اگر در شهادت خود دروغ بگوید، به جرم شهادت کذب مرتکب شده است.
طبق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی، برای تحقق جرم شهادت کذب باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
1. شهادت در دادگاه و نزد مقام قضایی: شهادت دروغ باید در دادگاه و در حضور یک مقام قضایی انجام شود. اگر شهادت در خارج از مراجع قضایی (مانند کلانتری) ارائه شود، جرم شهادت کذب محقق نشده و فرد قابل‌مجازات نخواهد بود.
2. شهادت نزد مقام رسمی: شهادت دروغ باید نزد یک مقام رسمی ارائه گردد. اگر این شهادت نزد مقام غیررسمی انجام شود، جرم شهادت دروغ محقق نمی‌شود.
لازم به ذکر است که مقامات رسمی محدود به مقامات قضایی نیستند؛ به این معنا که اگر شهادت دروغ نزد سایر مقامات رسمی غیرقضایی نیز ارائه شود، این عمل همچنان جرم محسوب می‌شود و قابل‌مجازات است.
ماده ۴۹ قانون ثبت‌احوال در این زمینه می‌گوید:
“اگر فردی در اداره ثبت‌احوال به‌دروغ شهادت دهد که شخصی صاحب فرزندی شده و این شهادت منجر به صدور شناسنامه شود، مشمول مجازات شهادت دروغ خواهد بود.”
همچنین در ماده ۲ قانون تخلفات، جرائم و مجازات‌های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه، و همچنین ماده ۱۵ قانون مربوط به ورود و اقامت اتباع خارجی در ایران و ماده ۱۰ قانون تصدیق انحصاروراثت، مقامات دیگری نیز پیش‌بینی شده‌اند که شهادت دروغ نزد آنان نیز جرم محسوب می‌شود.
مجازات شهادت دروغ چیست؟
مجازات شهادت دروغ به دودسته تقسیم می‌شود: ضمانت اجرای حقوقی و ضمانت اجرای کیفری. ضمانت اجرایی کیفری این جرم در ماده ۶۵۰ قانون تعزیرات به شرح زیر بیان شده است:
“هر کس در دادگاه به مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و یا به جزای نقدی بین یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال محکوم خواهد شد.”
علاوه بر این، اگر شهادت کذب منجر به اجرای مجازاتی مانند دیه، حدود (مانند شلاق برای شرب خمر)، قصاص عضو یا اعدام شود، همان مجازات نیز بر فردی که شهادت دروغ داده، اعمال خواهد شد.
به‌عنوان‌مثال، اگر شاهدی در یک پرونده به‌دروغ شهادت دهد و این امر منجر به اعدام فرد بی‌گناهی گردد، درصورتی‌که بعداً مشخص شود شهادت نادرست بوده، قاضی و مأمور اجرای مجازات مسئولیتی نخواهند داشت و فردی که شهادت دروغ داده، به مجازات اعدام محکوم خواهد شد.
مستندات قانونی شهادت کذب چیست؟
بخشنامه رئیس قوه قضاییه در خصوص شهود ساختگی و شهادت کذب:
1. ماده ۶۵۰ قانون تعزیرات مجازات اسلامی: هر کس در دادگاه به مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و یا به جزای نقدی بین یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال محکوم می‌شود.
2. ماده ۱۰ قانون انحصاروراثت: هر شاهدی که در مورد صدور تصدیق وراثت به نفع یا ضرر شخصی خلاف واقع شهادت دهد، تحت تعقیب قرار می‌گیرد و به مجازاتی که برای این جرم تعیین شده، محکوم خواهد شد.
نقش پلیس فتا آنلاین در تحلیل مستندات دیجیتال
پلیس فتا به عنوان بازوی تخصصی در بررسی جرایم سایبری و مستندات دیجیتال، نقشی کلیدی در رسیدگی به پرونده‌ها ایفا می‌کند. در دنیای امروز که بسیاری از شواهد در قالب داده‌های دیجیتال مانند پیامک، ایمیل، و داده‌های شبکه‌های اجتماعی وجود دارند، پلیس فتا آنلاین با بهره‌گیری از ابزارهای پیشرفته و تیم‌های تخصصی، صحت و اعتبار این مستندات را بررسی می‌کند.
تحلیل دقیق این اطلاعات می‌تواند در افشای جرایم، پیشگیری از تقلب، و شفاف‌سازی پرونده‌های پیچیده نقش مؤثری داشته باشد. همکاری نزدیک پلیس فتا با قوه قضاییه، تضمین‌کننده دقت و صحت فرآیندهای قضایی در فضای دیجیتال است.
اعتراض به شهادت دروغ
اگر طرف مقابل شما افرادی را به‌عنوان شاهد به دادگاه معرفی کند، شما این امکان را دارید که شاهد را جرح‌وتعدیل کنید. جرح شاهد به معنای ارائه شهادت مبنی بر عدم وجود یکی از شرایط قانونی برای شهادت شرعی است.
تعدیل شاهد نیز به معنای تأیید وجود شرایط لازم برای شهادت شرعی است. جرح شاهد باید قبل از ادای شهادت توسط او انجام شود و درصورتی‌که قاضی این جرح را بپذیرد، شاهد رد خواهد شد.
علاوه بر این، اگر رأی صادره بر اساس شهادت شهود باشد و بعداً مشخص شود که این شهادت نادرست بوده، رأی در امور کیفری قابل‌تجدیدنظر است.
همچنین، باتوجه‌به بند ث ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری، چنین حکمی قابلیت اعاده دادرسی دارد. در امور حقوقی نیز، یکی از دلایل تجدیدنظرخواهی، ادعای عدم وجود شرایط قانونی برای شهادت شهود است.