محاکمه منصور حلاج (حلاج شناسی) اتفاقات بعد از کشته شدن حلاج : قسمت 3

محاکمه منصور حلاج (حلاج شناسی)
در دادگاه محاکمه حلاج چه گذشت ؟ قسمت 3
اتفاقات بعد از کشته شدن منصور حلاج

توضیح :
اتهام کفرگویی
احتمالاً حلاج عبارت اناالحق را از بایزید بسطامی (متوفی ۲۶۱) گرفتهاست، چون شبیه همین تعبیر در آثار بایزید وجود دارد، اما تکرار و تأکید آن با تعابیر گوناگون در کلمات و اشعار حلاج، و نیز فرجام وی که سخت با این ادعا پیوند داشت، اناالحق را به حلاج منتسب کرد.
این تعبیر در کتاب الطواسین حلاج آمدهاست.
با ترجمه و شرح روزبهانِ بَقْلی، که بهترین شارح شطحیات حلاج است، و نیز از دیگر کلمات حلاج، بهخوبی این معنا آشکار است که وی به نوعی در این شطح، الهیات صوفیه را از منظر خود خلاصه کرده و آن عبارتاست از تألیه انسان (انسانِ خدا شده)؛ به این معنا که انسان به مدد ریاضت، در خویش واقعیت صورت الهی را مییابد. همان صورت که خداوند آن را هنگام آفرینش بر آدمی افکنده بود.
نظر به اهمیت شطح اناالحق و کلمات مشابه آن که نیازمند توجیه و تأویل است و درغیر این صورت به تکفیرِ قائل آن میانجامدـ همواره نقد ناقدان از تعبیر اناالحق و دفاع صوفیان از آن، در تاریخ تصوف وجود داشتهاست.
این تعبیر در عصر حلاج، چندان مقبول صوفیان نبود چنانکه جنید حلاج را از آن برحذر میداشت که تو «بالحق» هستی نه خودِ حق بیشتر اصحاب جنید نیز دعوی حلاج را اگر نه کفر، لااقل «افشاء سرّالربوبیة» میدانستند، حتی ابنخفیف، از مریدان حلاج که وی را عالم ربانی میدانست، چون برخی ابیات حلاج را صریح در کفر دانست، چارهای جز تردید در انتساب آنها به حلاج ندید. قدیمترین توجیهات از اناالحق و اقوال مشابه آن، سخن ابونصر سراج است. او «سُبحانی ما اَعظَمَ شأنی» بایزید را نقل قولی از خداوند خواندهاست. مانند آنکه وقتی کسی میگوید «لاالهَ اِلّا اَنا فَاعْبُدونِ» میفهمیم که در حال خواندن قرآن است و کلمات را از زبان خدا بیان میکند. اما نخستین و روشنترین دفاع از شطحیات حلاج، از خود او بهجا ماندهاست، که چون او را به توبه از یکی از دعاوی کفرآمیزش خواندند، گفت: آنکه گفته، خود توبه کند یعنی اگر دعوی ربوبیت از من میشنوید به وجه مغلوبیت صادر شدهاست. به این معنی که وجود حلاج هنگام شطحگویی در حالِ قرب بوده و در این حال مغلوبِ حق شده و حق از زبان او سخن گفتهاست.

-------------------

مولف :
استاد علی اکبر خانجانی

مدرس، مولف و نویسنده 180 کتاب و رساله در زمینه :
خودشناسی،خداشناسی و شیطان شناسی به زبان بشر مدرن


کانال تلگرام: https:/tm/khanjanyaudiobooks

(و یا در ایتا کانال استاد علی اکبر خانجانی را جستجو کنید و تمام کتاب های صوتی شده ایشان را رایگان بشنوید)

سفارش کتاب ها به صورت چاپ شده :
جهت سفارش کتابها به صورت چاپ شده و مجلد (صحافی شده) به قیمت تمام شده و همچنین کتابهای صوتی می توانید به آیدی تلگرام sabtedarkhastha@ پیام دهید

(و یا در ایتا کانال استاد علی اکبر خانجانی را جستجو کنید )

تا از طریق پست ارسال شود.
هزینه ها به بهای تمام شده (حداقل قیمت ممکنه)می باشد و در صورت نیاز به امانت هم برای مطالعه داده میشود.
---------------------------

آخرین و کاملترین کتاب استاد :
عنوان کتاب:

`نزول و عروج روح در خلق جدید آخرالزمان`
(تنزیل ام الکتاب و تبیین دین واحد جھانی)

جھان شناسی، انسان شناسی، دوران شناسی و معادشناسی شیعی
تبیین ھفت وادی سیر و سلوک روح در عرفان امامیه



#‌دکتر_علی_اکبر_خانجانی #‌استاد_علی_اکبر_خانجانی #‌علی_اکبر_خانجانی