حکمت نهج البلاغه ۱۶ - اعتماد نداشتن به تدبير

#‌شرح و #‌تفسیر #‌حکمت 16 #‌نهج_البلاغه

پيشى گرفتن #‌تقدير از تدبير
#‌امام_علی (عليه السلام) در اين جا به #‌نکته مهمى اشاره مى فرمايد و آن اين که چنان نيست که هميشه انسان هاى #‌مدير و مدبر #‌پيروز گردند؛ گاه تقديرات، همه تدبيرات آن ها را برهم مى زند. مى فرمايد: « #‌حوادث و امور، #‌تسليم تقديرها هستند تا آن جا که گاه #‌مرگ انسان در تدبير (و هوشيارى او) است»؛ (تَذِلُّ الأُمُورُ لِلْمَقَادِيرِ، حَتَّى يَکُونَ الْحَتْفُ فِي التَّدْبِيرِ).

#‌هدف از بيان اين #‌نکته آن است که گر چه انسان بايد در همه امور هوشيارانه و مدبرانه #‌عمل کند؛ اما چنين نيست که از لطف خدا بى نياز باشد. #‌خداوند براى بيدار ساختن انسان و #‌شکستن #‌غرور و #‌غفلت او گهگاه امورى مقدر مى کند که برخلاف تمام تدبيرها و پيش بينى ها و مقدمه چينى هاى انسان است تا به او بفهماند که در پشت اين #‌دستگاه ، دست نيرومندى است که هيچ کس بى نياز از لطف و #‌محبت او نيست.
در طول #‌تاريخ گذشته و در زندگى خود بسيارى از اين #‌صحنه ها را ديده ايم که گاه افراد بسيار هوشيار و قوى و #‌صاحب تدبير ضربه هايى از تدبير و هوشيارى خود خورده اند و دست تقدير مسيرى جز آنچه آن ها مى خواستند برايشان فراهم ساخته است.
در اين جا تذکر اين مطلب لازم است که مفهوم اين #‌سخن هرگز اين نيست که انسان دست از تدبير و دقت و بررسى لازم در کارها بردارد و همه چيز را به گمان خود به دست تقدير بسپارد، بلکه شعار (وَ أَنْ لَيْسَ لِلإِنْسانِ إِلّا ما سَعى)؛ «بهره انسان تنها با سعى و تلاش او ارتباط دارد» را نبايد هرگز فراموش کند و به تعبير ديگر، #‌انسان نبايد از اراده و تقديرات الهى و اين که همه چيز به دست اوست #‌غافل شود و نيز نبايد دست از تلاش و کوشش بردارد. .